اگر در سال ۲۰۲۲ برای خرید تلویزیون یا مانیتور جدید اقدام می‌کنید، به احتمال زیاد برخی از فناوری‌های جدیدی مانند QLED و OLED روی تصمیم شما اثر خواهند داشت. موقع خرید تلویزیون، درک مشخصات فنی می‌تواند گیج کننده و در عین حال مهم باشد. از این مشخصات فنی تاثیرگذار که در پنل‌های پیشرو بازار امروز وجه تمایز ایجاد می‌کند پنل‌های OLED و QLED است.
در حالی که OLED و QLED تنها با یک حرف متمایز می‌شوند، تجربه بصری متفاوتی ارائه می‌دهند. فرقی نمی‌کند که یک گیمر، مصرف کننده محتوا یا کاربر روزمره باشید، دانستن مزایا و معایب این فناوری‌ها باعث می‌شود ایده بهتری در انتهای این مقاله داشته باشید، که کدام یک از این دو فناوری برای نیازهای شما مناسب‌تر است.
پنل OLED چیست؟
پنل OLED (کوتاه شده Organic Light-Emitting Diode یا Organic LED) جایگزین پنل LCD برای دستگاه‌های الکترونیکی مصرفی است که در اندازه‌های مختلف استفاده می‌شود. این فناوری برخلاف پنل‌های LCD معمولی، هیچ شکلی از نور پس زمینه LED را استفاده نمی‌کند. در عوض، هر پیکسل روی نمایشگر به تنهایی روشن می‌شود و به عنوان منبع نور خود عمل می‌کند.
این پیکسل‌های خود تابش منحصر به فرد که در پنل OLED وجود دارند به ایجاد یک تجربه بصری خیره کننده، کمک می‌کنند. از آنجایی که هر پیکسل به طور مستقل عمل می‌کند، برای یک تلویزیون یا نمایشگر OLED می‌تواند نسبت کنتراست بی‌نهایت را ایجاد کند. این توانایی به لطف پیکسل‌هایی رخ می‌دهد که می‌توانند منبع نور خود را به طور کامل خاموش کند و به ایجاد رنگ‌های مشکی بی‌نقص در کنار درخشندگی بالا کمک کنند.
همان طور که گفتیم نمایشگرهای OLED توانایی تولید نور در سطح پیکسل را دارند، درنتیجه کیفیت تصویر بسیار بهتری را در مقایسه با بهترین گزینه‌های mini LED ارائه می‌دهند. در تلویزیون‌هایی که از نور پس زمینه استفاده می‌کنند، امکان کنتراست بی‌نهایت وجود ندارد. حتی جدیدترین نمایشگرهای LED کوچک، مناطق کم نور مورد نیاز برای نسبت کنتراست بی‌نهایت را ارائه نمی‌دهند.
مزایا OLED
- مشکی بی‌نقص
- نسبت کنتراست بی‌نهایت
- زمان پاسخ فوق العاده سریع (۰.۰۰۱ میلی ثانیه)
- کیفیت تصویر خیره کننده
- عملکرد عالی در بازی
- زوایه دید عالی
- پیکسل‌هایی با توانایی خود تابشی
- عملکرد خیره کننده HDR
- فوق العاده نازک
- قابلیت منحنی
معایب OLED
- خطر سوختگی
- قیمت بالا
- فاقد اوج روشنایی
- به اندازه LED قابل اعتماد نیست از نظر طول عمر
پنل QLED چیست؟
QLED (کوتاه شده Quantum Light-Emitting Diode) نوعی صفحه نمایش LCD با نور پس‌زمینه LED است که از «نقاط کوانتومی» برای افزایش روشنایی و شادابی رنگ تصویر استفاده می‌کند. همانطور که گفته شد، تقریباً مشابه هر تلویزیون LCD دیگری با نور پس زمینه LED است، که همراه با باز تولید رنگ بهبود یافته است. هنگام مقایسه QLED با پنل‌های LED معمولی، QLED به وضوح تجربه بصری بسیار بهتری را به طور کلی ارائه می‌دهد.
Q در QLED کوتاه شده Quantum Dot یا نقاط کوانتومی است. یعنی یک لایه نانو ذره که رنگ و روشنایی یک پنل LED عمومی را افزایش می‌دهد. این فناوری نمایشگر که به دلیل مزایایی از جمله رنگ‌های دقیق‌تر، عدم احتمال سوختن، اوج روشنایی که در مقایسه با مجموعه‌های LED عمومی روشنایی بالاتری دارد، توسط تولیدکنندگان نمایشگر استفاده می‌شود.
همانطور که گفتیم پنل‌های QLED برخلاف نمایشگرهای OLED، برای کار کردن به نور پس‌زمینه نیاز دارند به این معنی که نمی‌توانند همان رنگ مشکی و نسبت کنتراست تماشایی OLED را ارائه دهند.
مزایا QLED
- به نسبت OLED قیمت کمتری دارد
- اوج روشنایی بالا
- دقت رنگ و زنده رنگ بودن بالا
- قابلیت‌تر اطمینان از نظر طول عمر
- مستعد سوختن نیست
- در برابر رطوبت بهتر مقاومت می کنند
- گستره اندازه‌های بیشتری دارد
- عملکرد عالی در بازی
معایب QLED
- فاقد پیکسل‌های با توانایی خود تابشی
- این نمایشگر از اثر «light bleed» رنج می‌برند.
- زوایه دید پایین
کدام یک از پنل‌های OLED و QLED برای خرید بهترند؟
در زیر تمام عوامل بصری کلیدی که در نمایشگرهای امروزی وجود دارند را بررسی خواهیم کرد. برای اینکه ایده بهتری در مورد اینکه کدام فناوری صفحه نمایش متناسب با نیازهای شما است، OLED و QLED را در تعدادی از حوزه‌های مختلف مقایسه می‌کنیم، که شامل نسبت کنتراست، اوج روشنایی، عملکرد در بازی، زاویه‌ی دید و … می‌شود.
نسبت کنتراست
نسبت کنتراست یا Contrast Ratio یکی از مشخصات صفحه نمایش است که به صورت نسبت روشنایی درخشان‌ترین رنگ (سفید) به روشنایی تاریک‌ترین رنگ (سیاه) قابل تولید به وسیله صفحه نمایش تعریف می‌شود. در صفحه‌های نمایش هر چه نسبت کنتراست بالاتر باشد مطلوب‌تر است.
این نسبت یکی از عامل بسیار مهم هنگام خرید تلویزیون است. زیرا بر کیفیت کلی تصویری که تجربه می‌کنید تأثیر می‌گذارد. به لطف توانایی OLED برای خاموش کردن پیکسل‌های مجزا، می‌توانید مشکی واقعی را مستقیماً در کنار حداکثر روشنایی ایجاد کنید. یعنی مبحثی که به عنوان نسبت کنتراست بی‌نهایت شناخته می‌شود.
متأسفانه، نمایشگرهای QLED این قابلیت را ارائه نمی‌دهند. به این دلیل که، از آنجایی که ناحیه کم نور به کوچکی یک پیکسل نیست، در نهایت هزاران پیکسل را پوشش می‌دهد. که باعث می‌شود همه پیکسل‌ها تحت تأثیر کم شدن نور منطقه قرار گیرند. این در نهایت منجر به سطوح پایین‌تر کنتراست می‌شود.
اوج روشنایی
حداکثر روشنایی یعنی میزان روشنایی که یک مانیتور یا تلویزیون می‌تواند در هر لحظه نمایش دهد. اوج درخشندگی اغلب بر تماشای روزانه و کیفیت HDR که یک نمایشگر می‌تواند ارائه دهد تأثیر می‌گذارد. بنابراین یک ویژگی نسبتاً مهم حساب می‌شود. با توجه به نور پس‌زمینه تلویزیون QLED، افزایش عملکرد قابل توجهی در این بخش خاص ارائه می‌کند.
از آنجایی که پیکسل‌های QLED خود روشن نمی‌شوند و برای نمایش رنگ و نور به نور پس زمینه نیاز دارند. این نور پس زمینه اغلب بسیار قوی‌تر از پیکسل‌های ارگانیک خود تابش در OLED است و در نتیجه نمایشگر QLED بسیار روشن‌تر است. این برای کاربران QLED عالی است زیرا مشاهده در روز می‌تواند بسیار جالب‌تر باشد. در مقابل، OLEDها نمی‌توانند همان سطوح روشنایی را تولید کنند، به این معنی که زنده بودن رنگ تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
ال‌جی (LG) می‌گوید این مسئله چندان مشکل ساز نیست، زیرا OLED می‌تواند رنگ مشکی کاملی تولید کند و باعث می‌شود مناطق روشن کمی روشن‌تر به نظر برسند. علاوه بر این، تلویزیون‌های OLED به دلیل کمبود روشنایی، قطعاً تجربه تماشای آسان‌تری را ارائه می‌کنند. که در نتیجه خستگی چشم‌ها در دوره‌های طولانی مدت کمتر می‌شود.
دقت و گستره رنگ
گستره رنگ اصطلاحی است که برای توصیف محدوده رنگ‌هایی که نمایشگر می‌تواند تولید کند استفاده می‌شود. همانطور که می‌توانید تصور کنید، اکثر کاربران نمایشگرهایی را ترجیح می‌دهند که دارای طیف رنگی وسیعی باشند، زیرا توانایی باز تولید عملکرد HDR بهتر و به طور کلی واقع‌گرایی بیشتری را دارند.
مقایسه QLED با OLED از نظر رنگ بسیار نزدیک است، و دلیل این تفاوت جزئی عمدتاً به لطف پیشرفت‌های ایجاد شده در QLED با استفاده از نانو لایه Quantum Dot است. نانو لایه Quantum Dot باعث می‌شود رنگ‌ها زنده‌تر و اشباع‌تر شوند. سامسونگ (Samsung) ادعا می‌کند که فناوری QLED عملکرد بهتری را در این زمینه ارائه می‌کند زیرا سطوح بالاتری از دقت رنگ، روشنایی بهتر و اشباع بهتر را ارائه می‌دهد.
عملکرد در بازی (زمان پاسخ، نرخ تازه سازی، تاخیر ورودی)
اگر تلویزیونی را برای بازی تهیه می‌کنید، به احتمال زیاد عملکرد نیز یک عامل بسیار مهم برای شما است. البته عملکرد به زمان پاسخگویی، تاخیر ورودی و نرخ تازه‌سازی بستگی دارد. با این حال، هنگام انتخاب بین OLED و QLED برای اهداف بازی، تفاوت‌های ظریفی وجود دارد.
زمان پاسخ پیکسل (pixel response time) نشان می‌دهد که یک پیکسل با چه سرعتی می‌تواند از رنگی به رنگ دیگر تغییر کند و بر حسب میلی ثانیه بیان می‌شود. زمان پاسخ دهی کمتر بهتر است، زیرا زمان‌های پاسخ بالاتر می‌تواند منجر به تاری و حواس پرتی در حرکت شود، موضوعی که بهتر از آن اجتناب کنید، مخصوصاً وقتی صحبت از بازی کردن می‌شود.
اکنون، زمان پاسخگویی در تلویزیون‌های QLED معمولاً بین ۲ تا ۸ میلی‌ثانیه است، در حالی که نمایشگرهای OLED به‌طور قابل‌توجهی سریع‌تر هستند و زمان پاسخ‌دهی آن‌ها به ۰.۱ میلی‌ثانیه می‌رسد. گفتنی است، واقعاً هیچ رقابتی بین این دو فناوری در این زمینه وجود ندارد.
در مرحله بعد، تاخیر ورودی (input lag) وجود دارد، و معمولاً حتی از زمان پاسخ گویی در مورد بازی‌ها مهم‌تر است، زیرا نشان دهنده تاخیری است که بین ورودی شما و نتایج آن ورودی روی صفحه قابل مشاهده است. بدیهی است که تاخیر ورودی زیاد می‌تواند بازی‌ها را غیرقابل پخش کند، اما لزوماً به خود فناوری نمایشگر ارتباطی ندارد.
درعوض، مقصر اصلی تاخیر ورودی نامطلوب، اغلب پردازش تصویر درونی تلویزیون است. به همین دلیل است که اکثر تلویزیون‌ها دارای یک «حالت بازی» هستند که همه ویژگی‌هایی را که ممکن است باعث تاخیر ورودی شوند غیرفعال می‌کند، بنابراین تجربه بازی بسیار روان‌تر و لذت بخش‌تری را ممکن می‌سازد.
در نهایت، نرخ تجدید (refresh rate) وجود دارد. بر حسب هرتز (Hz) بیان می‌شود و تعداد فریم‌هایی را که تلویزیون یا مانیتور می‌تواند در هر ثانیه نمایش دهد، تعیین می‌کند. بنابراین، اگر ما در مورد صفحه نمایش ۶۰ هرتز صحبت می‌کنیم، تنها می‌تواند حداکثر ۶۰ FPS را نمایش دهد. تلویزیون‌های OLED و QLED در این بخش نیز معمولاً در شرایط مساوی هستند، زیرا هر دو نمایشگر ۶۰ هرتز و ۱۲۰ هرتز را دارند، اگرچه مدل‌های ۱۲۰ هرتز کمی گران‌تر هستند.
زوایه دید
زوایای دید فاکتور بسیار مهمی است که باید هنگام مقایسه فناوری‌های پنل مورد بحث قرار گیرد. به خصوص اگر برای تعداد بالای تماشاگر تهیه می‌کنید. با توجه به اینکه افراد زیادی تلویزیون را از موقعیت‌های مختلف تماشا می‌کنند، باید زوایای دید فناوری جدیدتان به بهترین شکل ممکن باشد.
هنگام مقایسه OLED و QLED در این بخش پنل OLED گزینه بهتری است. اما در مقابل، صفحه نمایش‌های QLED در هنگام مشاهده به صورت زاویه دار رنگ‌ها تغییر شکل می‌دهند، تصویر کنتراست و وضوح خود را از دست می‌دهد. این چیزی است که هیچ نمایشگری از آن مصون نیست، اگرچه نمایشگرهای OLED در این بخش نسبت به نمایشگرهای QLED بسیار بهتر عمل می‌کنند. هنگام تماشای تلویزیون OLED تا ۸۵ درجه، تجربه بصری در مجموع بسیار خوب است زیرا رنگ‌ها معمولاً زنده می‌مانند.
کیفیت عکس
کیفیت تصویر چیزی است که باز هم هنگام بحث در مورد فناوری تلویزیون عوامل مختلفی را در بر می‌گیرد. برای داشتن کیفیت تصویر عالی، باید مشخصاتی مانند وضوح، فضای رنگ، تراکم پیکسل، نسبت کنتراست، حداکثر روشنایی و HDR را در نظر بگیریم. خوشبختانه، هر دو پنل OLED و QLED به طور کلی کیفیت تصویر خیره‌کننده‌ای دارند.
اول، بیایید شباهت‌ها را بررسی کنیم. هر دو نمایشگر QLED و OLED می‌توانند وضوح صفحه نمایش ۴K/۸K، طیف رنگی گسترده و تراکم پیکسلی مناسبی داشته باشند. این به تنهایی برای امتیاز دادن به هر دو در مقیاس کیفیت تصویر کافی است. اما وقتی مزایای سطح بالای OLED را به معادله اضافه می‌کنید، کیفیت کلی تصویر بهتری ارائه می‌دهد.
همانطور که قبلاً اشاره کردیم، OLED دارای رنگ‌های مشکی عالی و نسبت کنتراست بی‌نهایت است که منجر به تجربه بصری خیره‌کننده‌ای می‌شود. هر دو این مشخصات همچنین به عملکرد استثنایی HDR نیز کمک می‌کند.
حفظ تصویر و سوختگی
یکی از داستان های ترسناکی که اغلب درباره نمایشگرهای OLED می شنوید، سوختگی وحشتناکی است که هیچ پنل OLED از آن در امان نیست. بنابراین، سوختگی یا Burn-in نمایشگر دقیقاً چیست و آیا نمایشگرهای QLED از این نظر عملکرد بهتری دارند؟
همانطور که قبلا گفتیم، هر پیکسل در صفحه نمایش OLED به عنوان منبع نور خود عمل می‌کند. با این حال، تک تک پیکسل‌ها با گذشت زمان فرسوده می‌شوند و درخشندگی خود را از دست می‌دهند، که منجر به این می‌شود که برخی از بخش‌های صفحه نمایش به‌طور محسوسی تیره‌تر از بقیه به نظر برسند. پیکسل‌هایی که سریع‌تر فرسوده می‌شوند معمولاً پیکسل‌هایی هستند که در نهایت عناصر تصویر ثابت را برای مدت طولانی نمایش می‌دهند، مانند لوگوی کانال.
QLED و دیگر نمایشگرهای LCD با نور پس‌زمینه LED تحت تأثیر سوختن قرار نمی‌گیرند، اگرچه هر دو نمایشگر QLED و OLED گاهی اوقات ممکن است از حفظ تصویر (Image Retention) رنج ببرند. حفظ تصویر از برخی جهات شبیه سوختن است، بنابراین این دو اغلب با هم مخلوط می شوند.
هنگامی که یک عنصر ثابت برای مدت طولانی روی صفحه نمایش داده می‌شود، هاله تصویر حتی پس از اینکه آن تصویر دیگر نمایش داده نمی‌شود، باقی می‌ماند و این همان چیزی است که ما به عنوان حفظ تصویر از آن یاد می‌کنیم. با این حال، حفظ تصویر فقط موقتی است، در حالی که سوختن OLED دائمی است و پس از آشکار شدن قابل رفع نیست.
با این حال، سوختن به آن اندازه که گاهی اوقات تصور می‌شود، مشکل بزرگی نیست. نمایشگرهای OLED مدرن کاملاً بادوام هستند و زمان زیادی طول می‌کشد تا هر سوختگی قابل توجهی در نتیجه استفاده عادی روزمره ظاهر شود. سازندگان اغلب ویژگی‌هایی را اجرا می‌کنند که به‌طور خاص برای کاهش خطر سوختگی طراحی شده‌اند، بنابراین این احتمال وجود دارد که شما مدت‌ها قبل از اینکه متوجه سوختگی مزاحم شوید، تلویزیون OLED خود را تعویض کنید.با این حال، QLED همچنان در دراز مدت قابل اعتمادتر است
پنل QD-OLED چیست؟
خوب، بنابراین قبل از پایان کار، بهتر است آخرین فناوری در تلویزیون 2022 QD-OLED را بررسی کنیم. همانطور که ممکن است متوجه شده باشید، QD-OLED ترکیبی از هر دو فناوری QLED و OLED است. جدیدترین شکل فناوری نمایشگر است که قرار در سال 2022 وارد بازار می‌شود و از مزایای هر دو فناوری Quantum Dot و OLED برخوردار است.
در قلب این تلویزیون‌ها، سازندگان از OLED برای منبع نور آن استفاده می‌کنند، در حالی که آن را با لایه‌ای از نانو لایه Quantum Dot برای درخشندگی بسیار بیشتر و رنگ‌های خیره‌کننده‌‌تر استفاده می‌کند، شبیه کاری که ال‌جی با سری Evo OLED خود انجام می‌دهد.
کلام آخر
همانطور که می‌بینید، هر دوی این فناوری‌ها مزایا و معایب خود را دارند، بنابراین اینکه کدام یک از این دو در نهایت انتخاب می‌کنید به ترجیحات و بودجه شما بستگی دارد.
QLED روشنایی بالاتر، بازتولید رنگ عالی، ماندگاری طولانی‌تر بدون خطر سوختن دائمی را برای شما به ارمغان می‌آورد و در کل می‌تواند بسیار مقرون به صرفه‌تر باشد. OLED کنتراست بی‌نظیری، دقت رنگ فوق العاده، زوایه دید عالی و زمان پاسخ‌دهی بسیار سریع را ارائه می‌کند.